|
|
|
Лексика древнегреческого койнэ с буквы α (часть 083) с русским переводом и комментариями.
ἀποπληκτικός
ἀπο-πληκτικός
3
1) разбитый параличом Arst.
2) апоплексический
ex. (νοσήματα Arst.)
ἀπόπληκτος
ἀπό-πληκτος
2
1) разбитый параличом Her.
ex. ἀ. ἐγένετο τὰς γνάθους Arph. — у него отнялись челюсти, т.е. он онемел
2) отупевший, тупоумный, слабоумный Her., Soph., Dem., Plut.
ἀποπληξία
ἀπο-πληξία
ἡ паралич Arst., Plut.
ἀποπληρόω
ἀπο-πληρόω
1) вновь наполнять
ex. (τοὺς λύχνους ἀποσβεσθέντας Plut.)
2) исполнять
ex. (τὰς βουλήσεις Plat.)
3) удовлетворять
ex. (τὰς ἐπιθυμίας, τινα и τινί τι Plat.; ἵνα ἀποπληρωθῇ, sc. ἡ τιμωρία Arst.)
ἀποπλήρωσις
ἀπο-πλήρωσις
-εως ἡ
1) наполнение (sc. τοῦ ἀγγείου Plut.)
2) удовлетворение
ex. (τῆς ὀρέξεως Plut.)
ἀποπληρωτής
ἀπο-πληρωτής
-οῦ ὁ исполнитель
ex. (τῶν αἱρεθέντων Plat.)
ἀποπλήσσω
ἀπο-πλήσσω
атт. ἀποπλήττω
1) поражать, ошеломлять
ex. (κλίνομαι κἀποπλήσσομαι Soph.)
2) med. отталкивать от себя
ex. (τὸν προσπίπτοντα ἀέρα Arst.)
ἀποπλίσσομαι
ἀπο-πλίσσομαι
(aor. ἀπεπλιξάμην) удирать со всех ног Arph.
ἀπόπλοος
ἀπό-πλοος
I.
стяж. ἀπόπλους ὁ
1) отплытие Her., Polyb., Plut.
2) обратное плавание, возвращение Xen., Arst., Plut.
II.
стяж. ἀπόπλους 2
отправляющийся в плавание
ex. (ἔμπορος Anth.)
ἀπόπλους
I.
ὁ стяж. = ἀπόπλοος I
II.
2
стяж. = ἀπόπλοος II
ἀπόπλυμα
ἀπό-πλῠμα
-ατος τό помои
ex. τὰ τῶν κηρίων ἀ. Diod. — вода, которой были сполоснуты соты;
τιτάνου ἀ. Diod. — известковая вода
ἀποπλύνω
ἀπο-πλύνω
1) намывать, наносить
ex. (λάϊγγας ποτὴ χέρσον Hom.)
2) смывать, споласкивать
ex. (κόνιν Luc.; τὸ ξηρὸν ἀποπλυνόμενον Arst.)
3) омывать, ополаскивать
ex. (τὸ περὴ τέν γλῶτταν Plat.)
ἀποπλώω
эп.-ион. = ἀποπλέω
ἀποπνείω
эп. = ἀποπνέω
ἀποπνέω
ἀπο-πνέω
эп. ἀποπνείω
1) выдыхать, извергать
ex. (πυρὸς μένος Hom.)
ἀ. δυσμένειαν Plut. — дышать злобой;
ἀ. Batr. и ἀ. θυμόν Hom. — испускать дух, умирать
2) испускать, выделять
ex. (ὀδμήν Hom.)
ἀ. τινος Plut., Luc. — пахнуть чем-л.
3) произносить
ex. (ἔπος στόματος Pind.)
4) раздувать
ex. (φῶς ἀποπνεῖται Plut.)
5) дуть, веять
ex. (ἀπὸ θερμῶν χωρεων Her.; πνεῦμα κατὰ μικρὸν ἀποπνέον Arst.)
6) задувать, гасить
ex. (χρόνος ψυχὰς ἀπέπνευσεν Pind.)
ἀποπνίγω
ἀπο-πνίγω
(fut. ἀποπνίξομαι и ἀποπνίξω) душить, удавливать ex. (τινά Her., Arph., Xen., Plut.); pass. задыхаться, умирать от удушья Arph., Plat., задыхаться от гнева
ex. (ἐπί τινι Dem.) и захлебываться, тонуть (ῥίπτει ἑαυτὸν εἰς τέν θάλατταν (καὴ) ἀπεπνίγη Dem.)
ἀποπνοή
ἀπο-πνοή
ἡ
1) выдыхание Arst.
2) ветер, дуновение Arst.
3) кончина, смерть
ex. (Diog.L. - v. l. к ἀναπνοή)
ἀποποιέομαι
ἀπο-ποιέομαι
отбрасывать прочь, отвергать
ex. (τινα и τι Plut.)
ἀποπολεμέω
ἀπο-πολεμέω
сражаться сверху
ex. ἀ., sc. τοῦ ὄνου Plat. — сражаться, сидя на осле
ἀπόπολις
ἀπό-πολις
поэт. ἀπόπτολις -ιδος и εως adj. изгнанный из страны Aesch., Soph.
ἀποπομπή
ἀπο-πομπή
ἡ отклонение, удаление
ex. ἀποπομπὰς ποιεῖσθαι Isocr. — произносить заклинания для отвращения враждебных сил;
αἱ ἀποπομπαὴ τῶν πυρετῶν Luc. — исцеление лихорадок
ἀποπονέω
ἀπο-πονέω
заканчивать работу
ex. τὰ πλεῖστα ἀποπεπόνηκας Arph. — главное ты уже сделал
ἀποπορεύομαι
ἀπο-πορεύομαι
1) отправляться, уходить Xen.
2) возвращаться Xen., Polyb.
ἀποπραΰνω
ἀπο-πραΰνω
умиротворять, усмирять
ex. (ταραχὰς περὴ τὰς πόλεις Plut.)
ἀποπρεσβεία
ἀπο-πρεσβεία
ἡ посольский отчет Polyb.
ἀποπρεσβεύω
ἀπο-πρεσβεύω
делать отчет о посольстве Plat., Polyb., Plut.
ἀποπρίασθαι
ἀπο-πρίασθαι
(только imper. aor. ἀποπρίω) покупать
ex. (τι Arph.)
ἀπόπρισμα
ἀπό-πρισμα
-ατος τό опилки
ex. (Arst. - v. l. ἀπόπτισμα)
ἀποπρίω
ἀπο-πρίω
I.
(ῑ) отпиливать
ex. (τι Her., Luc.; τμήματα ἀποπρισθέντα Plut.)
II.
imper. aor. к ἀποπρίασθαι
ἀποπρό
ἀπο-πρό
I.
adv. далеко вперед Hom.
II.
в знач. praep. cum gen. вдали от
ex. (νεῶν Hom.; δωμάτων Eur.)
ἀποπροΐημι
ἀπο-προΐημι
1) посылать, отправлять
ex. (τινὰ πόλινδε Hom.)
2) спускать, метать
ex. (ἰὸν ἀποπροϊείς Hom.)
3) бросать, ронять
ex. (ξίφος χαμᾶζε Hom.)
ἀποπροάγω
ἀπο-προάγω
не предпочитать, только в формах
ex. ἀποπροῆχθαι Sext. — не предпочитаться и ἀποπροηγμένα Sext. вещи, не предпочитаемые (в философии стоиков - о житейских бедствиях, которые хотя не относятся к области реального зла, но которым и предпочтения отдавать не следует перед житейскими благами)
ἀποπροαιρέω
ἀπο-προαιρέω
брать (от чего-л)
ex. σίτου ἀποπροελών Hom. — взяв хлеба
ἀποπροέηκε
эп. 3 л. sing. aor. 1 к ἀποπροΐημι
ἀποπροελών
part. aor. 2 к ἀποπροαιρέω
ἀποπροηγμένα
part. pass. n pl. к ἀποπροάγω
ἀποπροθέω
ἀπο-προθέω
тж. раздельно убегать Anth.
ἀπόπροθε(ν)
ἀπό-προθε(ν)
adv. издали, вдали Hom.
ἀπόπροθι
ἀπό-προθι
adv.
1) далеко, вдали Hom., Hes.
2) на далеком расстоянии, издали Theocr.
ἀπόπροσθεν
ἀπό-προσθεν
в знач. praep. cum gen. вдали от
ex. (τινος Plat., Luc.)
ἀποπροτέμνω
ἀπο-προτέμνω
(part. aor. 2 ἀποπροταμών) отрезывать
ex. (τινός Hom.)
ἀποπροφεύγω
ἀπο-προφεύγω
досл. убегать, перен. утолять
ex. (δίψαν Anth.)
ἀποπτάμενος
part. aor. к ἀφίπταμαι
ἀπόπτισμα
ἀπό-πτισμα
-ατος τό щепки
ex. (κέδρου Arst. - v. l. ἀπόπρισμα)
ἀποπτοέω
ἀπο-πτοέω
поэт. ἀποπτοέω пугать, спугивать
ex. (ὀνείρους ap. Plut.; ἵπποι ἀπεπτοημένοι Polyb.)
ἀπόπτολις
adj. Soph. = ἀπόπολις
ἄποπτος
ἄπ-οπτος
2
1) издали видимый
ex. (ἀπὸ τοῦ χώματος Arst.; καταφανές καὴ ἄ. Plut.)
ἐξ ἀπόπτου Soph., Plat., Plut. — (наблюдая) издали
2) удаленный от взоров, невидимый, т.е. далекий
ex. (τινος Soph.)
ἀπόπτυστος
ἀπό-πτυστος
2
мерзостный, противный, презренный
ex. (Soph., Eur., Arph.; θεοῖς Aesch.)
ἀποπτύω
ἀπο-πτύω
1) выплевывать
ex. (ὄνθον Hom.; σίαλον ἐκ τοῦ στὸματος Xen.)
2) плевать, сплевывать Aesch., Xen.
ex. ἀπέπτυσα! Eur. — сплюнь!, т.е. прочь!, долой!, сгинь! (сплевывание служило символом презрения или предотвращения дурной приметы)
3) выплескивать, извергать
ex. (ἁλὸς ἄχνην Hom.)
4) с презрением отвергать
ex. (λόγους τινός Aesch.)
ἀπόπτωμα
ἀπό-πτωμα
-ατος τό крушение, неудача Polyb.
ἀποπυδαρίζω
ἀπο-πῡδᾰρίζω
отплясывать лаконский танец
ex. (μόθων Arph.)
ἀποπυκνόομαι
ἀπο-πυκνόομαι
уплотняться, сгущаться
ex. (πάντοθεν Diog.L.)
ἀποπυνθάνομαι
ἀπο-πυνθάνομαι
разведывать, разузнавать Her.
ἀποπυτίζω
ἀπο-πῡτίζω
1) извергать
ex. (τέν θάλατταν Arst.)
2) бить струей
ex. (αἷμα ἀποπυτίζει Arph.)
ἀπορέγχω
ἀπο-ρέγχω
v. l. ἀπο-ρρέγχω храпеть всласть Anth.
ἀπορέπω
ἀπο-ρέπω
v. l. ἀπο-ρρέπω (aor. ἀπέρεψα) ускользать, удирать Anth.
ἀπόρευτος
ἀ-πόρευτος
2
непроходимый
ex. (ὁδός Plut.)
ἀπορέω
ἀπο-ρέω
I.
ион. = ἀφοράω
II.
1) нуждаться, страдать от недостатка
ex. (τροφῆς Thuc.; συμμάχων Xen.; σιτίων Plut.; οὐτ΄ ἀ. οὔτε πλουτεῖν Plat.)
2) тж. med. (с aor. ἠπορήθην) быть в затруднении, в смущении, сомневаться, недоумевать
ex. (περί τινος Plat., ἔς τι Soph., τι Her. и ποιεῖν τι Arph., Xen., Plat.; ἠπορούμην ὅ τι χρησαίμην Lys.; ἀ. τί χρέ δρᾶν Plut.)
ἀπορῶν ποῖ τράποιτο Thuc. — не зная, куда обратиться;
οὐδὲν ἀπορεῖταί τινος Xen. — нет никаких сомнений насчет чего-л.;
τὸ ἀπορούμενον и τὸ ἀπορηθέν Plat. или τὰ ἠπορημένα Arst. — предмет сомнений, нерешенный вопрос
ἀπόρημα
-ατος τό трудность, затруднение, вопрос Plat., Arst., Polyb.
ἀπορηματικός
ἀπορημᾰτικός
3
1) Sext. = ἀπορητικός
2) грам. вопросительно-сомнительный, дубитативный (о частицах типа ἆρα, μῶν и т.п.)
ἀπορητικός
3
сомневающийся, колеблющийся Plut., Diog.L.
ἀπορητικῶς
сомневаясь, скептически Sext.
ἀπόρθητος
2 и 3
неразрушенный, неразоренный
ex. (πόλις Hom., Aesch.; νῆσος Her.; χώρα Eur.)
ἀπορθόω
ἀπ-ορθόω
досл. выпрямлять, перен. направлять (sc. τινα Soph.; πρὸς τὸ δικαιότατον Plat.)
ἀπορία
ἀ-πορία
ион. ἀπορίη ἡ
1) непроходимость, трудность перехода
ex. (πεζῇ καὴ κατὰ θάλατταν Xen.)
2) недостаток, нехватка, скудость, отсутствие
ex. (τροφῆς Thuc.; ἐπιτηδείων Xen.; σοφῶν ἀνδρῶν Arph.)
ἀπορίᾳ τινός Thuc. — за недостатком чего-л.
3) нужда, бедность Thuc., Arst.
4) недород, бесхлебица
ex. (ἰσχυρᾶς ἀπορίας γενομένης Plut.)
5) безвыходное положение, стесненные обстоятельства
ex. (ἐς ἀπορίην ἀπιγμένος Her.; (ἐν) ἀπορίᾳ ἔχεσθαι Her., Plat.)
ἡ ἀ. τοῦ μέ ἡσυχάζειν Thuc. — невозможность отдохнуть
6) трудность, затруднение, недоумение
ex. (ἀπορίαν λύειν или διαλύειν Arst.)
ἀπορίαν ἀπορεῖν Plat. — быть в недоумении, колебаться;
πολλέν ἀπορίαν παρέχειν τινί Plut. — поставить кого-л. в тупик
ἀπορίομες
лак. Xen. 1 л. pl. praes. ind. к ἀπορέω I
ἀπορίπτω
Anacr., Pind. = ἀπορρίπτω
ἀπόρνυμαι
ἀπ-όρνῠμαι
двигаться, отправляться, выступать
ex. (λυκίηθεν Hom.; ἔνθεν Hes.)
ἄπορον
τό тж. pl. Her., Thuc., Xen., Plat. = ἀπορία
ἀποροποίητος
ἀ-πορο-ποίητος
2
не имеющий пор или проходов
ex. (σῶμα Sext.)
ἄπορος
ἄ-πορος
2
1) непроходимый, труднопроходимый, непроезжий ex. (ὁδός, ὄρη Xen.; ἄτραπος Plut.); непереходимый
ex. (ποταμός Xen.; πέλαγος Plat.)
2) не(пре)одолимый, непобедимый
ex. (ἄνεμος Her.; πάθη Soph.; φόβος Plat.)
3) неутолимый
ex. (ἀλγηδών Soph.)
4) неприступный
ex. (ξένος Eur.; ἄ. προσμίσγειν или προσφέρεσθαι Her.)
5) трудный, затруднительный
ex. (ζήτησις Plat.)
6) недостижимый, недоступный
ex. (σωτηρία Plat.)
7) скудный, бедный ex. (δίαιτα Plat.; βίος Plut.); неимущий
ex. (ἄνθρωποι Thuc.)
8) беспомощный, недоумевающий, затрудняющийся
ex. (τῇ γνώμῃ Thuc.)
ἄ. ἐπ΄ οὐδέν Soph. — не зная никаких трудностей;
ἄποροι ὄντες ἔχειν τὰ ἐπιτήδεια Xen. — не зная, как им добыть продовольствие
9) шаткий, неверный
ex. (ἐλπίδες Plut.)
ἀπορούω
ἀπ-ορούω
(только aor. ἀπώρουσα - эп. ἀπόρουσα)
1) соскакивать
ex. (δίφρων Hom.)
2) отскакивать, aor. отпрянуть назад
ex. (Hom. - in tmesi)
3) подниматься, вздыматься
ex. (κίονες ἀπώρουσαν Pind.)
ἀπορρᾳθυμέω
ἀπο-ρρᾳθῡμέω
упускать по небрежности или лени
ex. (Plat., Dem.; τινος Xen.)
ἀπορραίνω
ἀπο-ρραίνω
быстро выпускать, выпрыскивать
ex. (τινος Her., τι Arst.)
ἀπορραίω
ἀπο-ρραίω
вырывать, похищать
ex. (τινά τι Hom. и τινά τινος Hes.)
ἀπορραντήριον
ἀπο-ρραντήριον
τό культ. кропильница Eur.
ἀπορραπίζω
ἀπο-ρρᾰπίζω
выталкивать, вытеснять Arst.
ἀπορράπτω
ἀπο-ρράπτω
1) (вновь) зашивать
ex. (τι Her., Plut.)
2) перен. затыкать
ex. (στόμα τινός Aeschin.)
ἀπορραψῳδέω
ἀπο-ρραψῳδέω
петь подобно рапсодам Xen.
ἀπορρέγχω
v. l. = ἀπορέγχω
ἀπορρέζω
ἀπο-ρρέζω
приносить в жертву
ex. (χίμαρον Theocr.)
ἀπορρέπω
v. l. = ἀπορέπω
ἀπόρρευσις
ἀπό-ρρευσις
-εως ἡ истечение, отток Polyb., Plut.
ἀπορρέω
ἀπο-ρρέω
(fut. ἀπορρυήσομαι, aor. 2 ἀπερρύην)
1) вытекать, стекать
ex. (ἐκ κρήνης Plat.; αἵματα ἀπορρυέντα Aesch.)
τὸ ἀπὸ τοῦ καρποῦ ἀπορρέον Her. — вытекающий из плода сок
2) падать вниз, спадать ex. (τοῦ ἵππου Plut.); выпадать, опадать
ex. (τὰ πτερὰ Plat. или τὰ φύλλα ἀπορρεῖ Dem., Arst.; ἀπορρυῆναι τῆς κεφαλῆς Plut.; τρίχες ἀπορρυεῖσαι Arst.)
3) выходить, вырываться, валить
ex. (λιγνὺς ἀπὸ τῆς φλογὸς ἀπορρέουσα Arst.)
4) пропадать
ex. (ἀπορρεῖ μνῆστίς τινος Soph.)
5) уходить, удаляться
ex. (ἀπό τινος Polyb.; τῆς αὐλῆς Plut.)
ἀ. ἀλλήλων Plat. — расходиться, расставаться
ἀπόρρηγμα
ἀπό-ρρηγμα
-ατος τό обломок, осколок Plut.
ἀπορρήγνυμι
ἀπο-ρρήγνῡμι
1) разрывать, разбивать
ex. (δεσμόν Hom.)
2) отрывать, отторгать
ex. (τι ἀπό τινος Her., Thuc.; ἀ. ἑαυτόν τινος Plut.)
3) вырывать, похищать
ex. (βίον Eur.; ψυχήν Anth.)
πνεῦμα ἀπορρῆξαι βίου Aesch. — задохнуться, захлебнуться
4) отбивать, отламывать
ex. (κορυφέν ὄρεος Hom.; τῶν ταϋγέτων κορυφαὴ ἀπερράγησαν Plut.)
5) разрушать, сносить
ex. (τὰ τείχη Thuc.; ὁ ποταμὸς ἀπέρρηξε χῶμα Plut.)
6) издавать
ex. ἀπορρῆξαι φωνήν Luc. — произнести, заговорить
7) вырываться, освобождаться
ex. (ἀπὸ δεσμῶν Luc.)
ἀπερρωγώς Luc. — разнузданный, Sext. бессвязный, нелепый
8) прерываться
ex. (ἀπερρωγυῖα φωνή Arst.)
ἀπορρηθῆναι
inf. aor. 1 pass. к ἀπερῶ или ἀπεῖπον
ἀπόρρημα
ἀπό-ρρημα
-ατος τό запрет, запрещение Plat.
ἀπόρρησις
ἀπό-ρρησις
-εως ἡ
1) запрет, запрещение Plat., Dem.
2) отказ, отречение Plat., Polyb., Plut.
ἀπόρρητος
ἀπό-ρρητος
2
1) запрещенный, запретный Soph., Her., Arph., Xen., Plut.
ex. ἀπόρρητον μηδὲν ποιεῖσθαι Plat. — ничего не запрещать
2) не подлежащий огласке, тайный
ex. (ῥητὰ καὴ ἀπόρρητα Dem.; πιστεῦσαί τινι λόγον ἀπόρρητον Plut.)
ἐν ἀπορρήτῳ (ἐν ἀπορρήτοις) Xen., Plat., Arst. и δι΄ ἀπορρήτων Plat. — в тайне
3) невыразимый, недопустимый, позорный, ужасный
ex. (ἀδικίαι Plat.; ἀπόρρητα λέγειν τινά Plut.)
τὰ ἀπόρρητα Plut. = τὰ αἰδοῖα
ἀπορριγέω
ἀπο-ρρῑγέω
(только pf. praes. ἀπέρρῑγα) бояться, страшиться
ex. (νέεσθαι Hom.)
ἀπορριγόω
ἀπο-ρρῑγόω
дрожать от холода, зябнуть Arst.
ἀπορριπίζω
ἀπο-ρρῑπίζω
сдувать, развеивать
ex. (τέν ἀναθυμίασιν Arst.)
ἀπορριπτέω
Xen., Plut. = ἀπορριπτω
ἀπορρίπτω
ἀπο-ρρίπτω
поэт. ἀπορίπτω
1) отбрасывать, бросать прочь, сбрасывать
ex. (καλύπτρην τηλόσε Hom. - in tmesi; εἷμα Pind.; перен. μῆνιν Hom.)
2) изгонять
ex. (τινὰ ἐς δόμους δορυξένους Aesch.; γῆς Soph.; ἐκ θεῶν Xen.)
3) отвергать с презрением, отклонять
ex. (ἃ ἐπηγγελλόμην Soph.; ἄνδρες ἀπερριμένοι Dem., Plut. и ἀπορριφθέντες Plut.)
ἀπορριπτεσθαι ἐς τὸ μηδέν Her. — не ставиться ни во что
4) нечаянно высказывать, ронять
ex. (ἔπος Her., Pind.)
5) бросать в лицо, упрекать
ex. (τι ἔς τινα Her.)
ἀπορροή
ἀπο-ρροή
ἡ
1) поток, струя
ex. (αἴματος ἀπορροαί Eur.; sc. τοῦ ὕδατος Xen.)
2) истечение, выделение
ex. (τοῦ κάλλους Plat.; ἡ ὀσμέ ἀ. τίς ἐστιν Arst.; ὀφθαλμίας Plut.)
ἀπόρροια
ἡ Emped., Xen., Arst. etc. = ἀπορροή
ἀπορροιβδέω
ἀπο-ρροιβδέω
шуметь
ex. ἀ. βοάς Soph. — кричать
ἀπορροφέω
ἀπο-ρροφέω
пробовать, отхлебывать
ex. (τοῦ οἴνου Xen.)
ἀπορρύπτω
ἀπο-ρρύπτω
тж. med. тщательно чистить, очищать, смывать
ex. (σῶμα Plut.; ἑαυτόν Luc.; перен. μελεδῶνας Anth.)
|