Древнегреческо-русский словарь, Δ, лист 015

Главная > Словари языков древности > Древние языки на Д > Древнегреческий > Слова на Δ > 015
Палеобалканские словари: Албанский | Древнегреческий | Древнемакедонский | Иллирийский | Фракийский | Фригийский (от ИЕ) (от индоевропейской лексики)
Древнегреческо-русский словарь: Α | Β | Γ | Δ | Ε | Ζ | Η | Θ | Ι | Κ | Λ | Μ | Ν | Ξ | Ο | Π | Ρ | Σ | Τ | Υ | Φ | Χ | Ψ | Ω | др.
Древнегреческий на Δ: 001 | 002 | 003 | 004 | 005 | 006 | 007 | 008 | 009 | 010 | 011 | 012 | 013 | 014 | 015 | 016 | 017 | 018 | 019 | 020 | 021 | 022 | 023 | 024 | 025 | 026 | 027 | 028 | 029 | 030 | 031 | 032 | 033 | 034 | 035 | 036 | 037 | 038 | 039 | 040 | 041

Лексика древнегреческого койнэ с буквы δ (часть 015) с русским переводом и комментариями.



δίαμμος

δί-αμμος
2
сплошь песчаный
ex. (γῆ Polyb.)



διαμνημονεύω

δια-μνημονεύω
1) отчетливо вспоминать, припоминать
ex. (τινός Her., Thuc., Plat. и τι Xen., Plut., Luc.)
2) упоминать, передавать
ex. (τι Plut.)
φύσιν τῆς ψυχῆς καὴ τῆς μορφῆς τοιαύτην ἔχων διαμνημονεύεται Xen. — о его характере и внешности говорится следующее
3) напоминать
ex. (τινί τι Plat.)
4) твердо помнить Lys.
ex. τὸν διαμνημονεύοντα ποιήσασθαι τέν ἐπ΄ αἴγυπτον στρατηΐην Her. (говорят, что Камбис), помня об этом, пошел войной на Египет



διαμοιράω

δια-μοιράω
1) разрубать на части
ex. (χρόα Eur.)
διαμοιοᾶσαι (sc. ἑαυτόν) Eur. — заколоться
2) med. разрезать на части, разделять
ex. (ἕπταχά τι Hom.)



διαμολύνω

δια-μολύνω
загрязнять, осквернять, засорять
ex. (τὰ ὦτά τινι Plut.)



διαμονή

δια-μονή
устойчивость, постоянство, продолжительность
ex. (τοῦ ἐμφύτου πνεύματος Arst.; βεβαιότης καὴ δ. Plut.)
δ. αἰώνιος Diod. — вечность



διαμονομαχέω

δια-μονομᾰχέω
единоборствовать
ex. (πρός τινα Plut.)



διάμορφος

διά-μορφος
2
имеющий особую форму, своеобразный
ex. (διάμορφα καὴ ἄνδιχα πάντα Emped.)



διαμορφόω

δια-μορφόω
придавать образ, формировать
ex. (δρῦν ὥσπερ τρόπαιον, λέγει πλάτων τέν ὕλην διαμορφωθῆναι ὑπὸ τῆς ψυχῆς Plut.)



διαμόρφωσις

δια-μόρφωσις
-εως образование, формирование
ex. (τῆς ὕλης Plut.)



διαμπάξ

δι-αμ-πάξ
I.
adv. (на)сквозь, навылет
ex. (τετρῶσθαι τὸν μηρὸν δ. Xen.; δ. διελαύνεσθαι Luc.)
II.
praep. cum gen.
1) через
ex. (ἰάπτειν Ἀσίδος δι΄ αἴας Aesch.)
2) навылет
ex. (στέρνων δ. Aesch.)



διαμπερές

δι-αμ-περές
I.
adv.
1) (на)сквозь, навылет
ex. (τοξευθεὴς δ. εἰς τέν κεφαλήν Xen.; δ. ἐληλάσθαι διά τι Plat.)
2) сплошь, вплотную
ex. (σταυροὺς ἐλαύνειν Hom.)
3) непрерывно, постоянно
ex. (ἔργα τιθέναι Hom.; θάλλειν ἀγαθοῖσι Hes.)
ἤματα πάντα δ. Hom. — во все дни, (на)всегда
II.
в знач. praep. cum gen. и acc. через, навылет
ex. (ἀσπίδος и στέρνων Soph.; βλῆσθαι κενεῶνα δ. Hom.; δ. οὖς Aesch.)



διαμπερές

τό Диамперес, «Проход» (ворота в Аргосе) Plut.



διαμπερέως

Theocr. = διαμπερές I, 3



διαμυδαλέος

δια-μῡδᾰλέος
3
промачивающий насквозь, т.е. обильный
ex. (δάκρυα Aesch.)



διαμυθολογέω

δια-μῡθολογέω
1) разговаривать, беседовать
ex. (τι или περί τινος и πρὸς ἀλλήλους Plat.)
2) высказывать, выражать
ex. (ἐν γνώμᾳ βαστάσαι τι καὴ γλώσσᾳ διαμυθολογῆσαι Aesch.)



διαμυκτηρίζω

δια-μυκτηρίζω
издеваться, осмеивать
ex. ὀξὺς διαμυκτηρίσαι Diog.L. — беспощадный в своих насмешках, язвительный



διαμυλλαίνω

δια-μυλλαίνω
строить презрительную гримасу Arph.



διαμφίδιος

δι-αμφίδιος
2
(ῐ) совершенно иной
ex. (μέλος Aesch.)



διαμφισβητέω

δι-αμφισβητέω
вести спор, спорить
ex. (πρὸς ἀλλήλους περί τινος Arst., Dem. и τινί τινος Plut.; πρός τι Arst.)
τὰ διαμφισβητούμενα Dem. (sing. Polyb.) — спорные вопросы



διαμφισβήτησις

δι-αμφισβήτησις
-εως спор
ex. διαμφισβήτησιν ἔχειν Arst., Plut. — вызывать спор, т.е. быть спорным



διαμφοδέω

δι-αμφοδέω
досл. сбиваться с пути, перен. заблуждаться Sext.



διαναγιγνώσκω

δι-αναγιγνώσκω
прочитывать
ex. (τι Isocr., Polyb.)



διαναγκάζω

δι-αναγκάζω
принуждать
ex. (ποιεῖν τι Plat.)
δ. τέν ὄψιν πρός τινι Arst. — привлекать взоры к чему-л.



διανακλάομαι

δι-ανακλάομαι
отражаться
ex. ( ὄψις διανακλᾶται Arst.)



διανάπαυσις

δι-ανάπαυσις
-εως периодический отдых Arst.



διαναπαύω

δι-αναπαύω
1) давать от времени до времени передышку
ex. (σῶμα, στρατόν Plut.)
δ. δύναμιν Polyb. — дать отдых войску;
διαναπαύσωμεν αὐτόν Plat. — дадим ему передышку;
δ. τὸ συνεχὲς τοῦ πλοῦ Luc. — сделать остановку после непрерывного плавания
2) от времени до времени отдыхать Arst., med. Plat., Luc.



διανάστασις

δι-ανάστᾰσις
-εως вставание, подъем
ex. (τῶν ἐγκαθημένων Polyb.)



διαναυμαχέω

δια-ναυμαχέω
давать морской бой, сражаться на море
ex. (εἶξαι καὴ οὐ διαναυμαχῆσαι Her.; πρός τινα Isocr., Plut.)



διανάω

δια-νάω
источать воду
ex. (τὰ ὀρυττόμενα τῶν χωρίων διανάει Plut.)



διάνδιχα

δι-άνδῐχα
adv. пополам, надвое
ex. οἱ ἦτορ δ. μερμήριξεν Hom. — он заколебался между двумя решениями;
δ. θυμὸν ἔχειν Hes. — различаться душевными свойствами;
δ. κλῇθρα κλίνεται Eur. — ворота (широко) распахиваются;
δ. κεφαλέν ἆξαι Theocr. — рассечь голову пополам;
δ. δοῦναί τινι Hom., — из двух вещей дать кому-л. (лишь) одну



διανεκής

διᾱνεκής
Plat. v. l. = διηνεκής



διανέμησις

δια-νέμησις
-εως раздел, распределение
ex. (κοινῶν Plut.; νέμησις ἀπὸ τῆς ἑκάστῳ διανεμήσεως, sc. κέκληται Arst.)



διανεμητής

δια-νεμητής
-οῦ Arst. = δατητής



διανεμητικός

δια-νεμητικός
3
1) разделяющий, распределяющий
ex. (τινος εἰς ἴσα μέρη Plat.)
δ. τοῦ κατ΄ ἀξίαν Arst. — воздающий по заслугам
2) разделяющийся, делимый
ex. (εἰς ἴσα Plut.)



διανεμόομαι

δι-ᾰνεμόομαι
развеваться по ветру
ex. (ἐσθές διανεμοῦται Luc.; ἔθειραι διηνεμωμέναι Anth.)



διανέμω

δια-νέμω
(fut. διανεμῶ, aor. διένειμα)
1) разделять, распределять, раздавать
ex. (τινί τι Arph., Plat., Plut. и τι ἐπί τι Plat.; τὰς ἀρχὰς κατ΄ ἀξίαν Arst.)
δ. μέρη и κατὰ μέρη Plat. — делить на части;
med. — делить или распределять между собой (τέν ἀρχήν Plat.; τὰ δημόσια Arst.; τέν χώραν καὴ τὰς πόλεις πρὸς ἀλλήλους Plut.)
2) управлять, править
ex. (ἄστυ Pind.)



διανέομαι

δια-νέομαι
пробегать, бегло просматривать
ex. (ἔργα, sc. εὐριπίδου Anth.)



διανέστην

aor. 2 к διανίσταμαι



διανεύμενος

дор. part. praes. к διανέομαι



διανεύσομαι

fut. к διανέω



διανεύω

δια-νεύω
1) кивать
ex. (ταῖς κεφαλαῖς Diod.)
2) делать знаки
ex. (ἀλλήλοις Luc.)
3) досл. отворачиваться, перен. увертываться, избегать
ex. (τὰς ἐπιβολάς Polyb.)



διανέω

δια-νέω
(fut. διανεύσομαι)
1) переплывать
ex. (ἐς τέν σαλαμῖνα Her.)
2) преодолевать
ex. (τοσοῦτον πλῆθος λόγων Plat.)



διάνημα

διά-νημα
-ατος τό <νέω III> нити, пряжа Plat.



διανήχομαι

δια-νήχομαι
переплывать, добираться вплавь
ex. (πρὸς τέν πόλιν Plut.)



διάνθημα

δι-άνθημα
-ατος τό расшитость цветами
ex. (Plat. - v. l. к διάνημα)



διανθίζω

δι-ανθίζω
1) украшать цветами
ex. δ. τέν κεφαλέν στεφάνοις Luc. — надевать на голову венки из цветов
2) расшивать цветами
ex. (χλαμύδες διηνθισμέναι Plut.)



διανίσσομαι

δι-ανίσσομαι
проходить насквозь
ex. (τινος Pind.)



διανίσταμαι

δι-ανίστᾰμαι
(aor. διανέστην, pf. διανέστηκα)
1) подниматься, вставать
ex. (νύκτωρ Arst.; ἐκ τῆς ἐνέδρας Polyb.)
2) устремляться навстречу
ex. (ἐπὴ τοὺς ἐπικειμένους Polyb.)
3) отклоняться, уклоняться
ex. τῶν ἀναγκαίων ξυμφόρων διαναστάς Thuc. — пожертвовав очевидными преимуществами



διανοέομαι

δια-νοέομαι
1) замышлять, затевать, намереваться
ex. (ποιεῖν или ποιήσειν τι Her., Thuc., Xen., Plat.; τέν ἀπόβασιν ἐς τέν νῆσον Thuc.)
2) обдумывать, устраивать
ex. κακῶς διανοηθεὴς περὴ τῶν οἰκείων Isocr. — плохо ведущий свои домашние дела;
διανοούμενος, πῇ καὴ πῶς χρήσεται … Polyb. — обдумывая, как ему использовать …
3) (тж. δ. πρὸς αὑτόν и ἐν ἑαυτῷ Plat.) думать, полагать, считать
ex. (δ. παιδευτέν εἶναι ἀρετήν Plat.)
ὡς μέ ἀκουσομένων, οὕτω διανοεῖσθε Plat. — вообразите (положим), что мы не услышим (ваших слов);
οὐκ ὀρθῶς (v. l. καλῶς) διανοεῖσθε Plat. — вы ошибаетесь (досл. вы неправильно думаете)
4) быть расположенным или настроенным
ex. (πρός τινα Plat.)
5) размышлять, мыслить
ex. (περὴ οὗ αἰσθανόμεθα, πολλάκις καὴ διανοούμεθά τι Arst.)



διανόημα

δια-νόημα
-ατος τό
1) размышление, мысль
ex. (ἅπαν ἔργον καὴ λόγος καὴ δ. Plat.)
2) замысел, намерение
ex. τοῖς ὀνόμασι παραπετάσμασι χρῆσθαι τῶν διανοημάτων Plut. — пользоваться словами, чтобы скрывать свои намерения



διανόησις

δια-νόησις
-εως
1) мышление, мысль
ex. (δ. τε καὴ σῶμα Plat.; θεωρίαι καὴ διανοήσεις Arst.)
νοήσεις, ἃς ἐναποκειμένας μὲν ἐννοίας καλοῦσι, κινουμένας δὲ διανοήσεις Plut. — мысли, которые в состоянии покоя называются понятиями, а в состоянии движения - размышлениями
2) образ мыслей
ex. (πρὸς γῆρας μένειν ἐν ταύτῃ τῇ διανοήσει Plat.)



διανοητικόν

δια-νοητικόν
τό мыслительная способность, мышление
ex. (τὸ δ. τε καὴ νοῦς Arst.)



διανοητικός

δια-νοητικός
3
мыслительный, разумный, интеллектуальный
ex. (κίνησις Plat.; μέρος или μόριον τῆς ψυχῆς Arst.)
ἀρεταὴ διανοητικαί Arst. — дианоэтические (интеллектуальные) добродетели (т.е. обусловленные мышлением, в отличие от «этических», обусловленных волей)



διανοητός

δια-νοητός
3
являющийся предметом мышления, познаваемый разумом Arst., Sext.



διάνοια

διά-νοια

1) замысел, намерение
ex. (μαινόλις Aesch.; παλιλλογῆσαί τινι τέν ἑωυτοῦ διάνοιαν Her.)
τέν διάνοιαν ἔχειν τινός Thuc. — намереваться сделать что-л.
2) мысль, мнение, взгляд
ex. (τέν διάνοιαν ταύτην ἔχειν Plat. и λαβεῖν Arst.)
3) образ мыслей, духовный облик
ex. τὸ τῶν Ἑλλήνων ὄνομα μηκέτι τοῦ γένους, ἀλλὰ τῆς διανοίας δοκεῖ εἶναι Isocr. — название «эллины» обозначает, повидимому, уже не племя, а образ мыслей
4) размышление, мышление
ex. (πᾶσα δ. ἢ πρακτική, ἢ ποιητική, ἢ θεωρητική Arst.)
ἐντὸς τῆς ψυχῆς πρὸς αὑτέν διάλογος ἄνευ φωνῆς (sc. ἐστιν δ.) Plat. — размышление есть внутренняя и беззвучная беседа сознания с самим собой
5) разум, сознание, дух
ex. (ἅμα τῇ τε διανοίᾳ καὴ τῷ σώματι διαπονεῖν Arst.)
6) смысл, значение
ex. (ὀνομάτων Lys., Plat.; τοῦ λεγομένου Arst.)



διανοίγω

δι-ᾰνοίγω
(aor. διήνοιξα - pass. διηνοίχθην)
1) открывать
ex. (τοὺς ὀφθαλμούς Plat.; τὰ ὦτά τινι Luc.)
2) отворять
ex. (τὰς πύλας τινί Plut.)
3) вскрывать, рассекать
ex. (διανοιχθέν τι τῶν τετραπόδων Arst.)
4) прокладывать себе путь, прорываться
ex. (ἐν τῷ στενοπόρῳ διανεωγὸς στόματι πέλαγος Arst.)
5) раскрывать, разъяснять
ex. (τὰς γραφάς τινι NT.)



διανομεύς

δια-νομεύς
-έως производящий дележ (добычи), распределитель Plut.



διανομή

δια-νομή

1) раздел, раздача ex. (χρημάτων Arst.; ἐπαρχιῶν διανομαί Plut.; διανομαὴ ἄφιλοι Aesch. - v. l. διαρταμή и διατομή); распределение (sc. τῶν μαθημάτων Plat.)
2) установление, порядок
ex. (παλαιαὴ διανομαί Aesch.; δ. τῶν πραγμάτων Plut.)



διανομοθετέω

δια-νομοθετέω
тж. med. (тж. δ. νόμους) устанавливать закон(ы) Plat.



διανοσφίζομαι

δια-νοσφίζομαι
захватывать в свою пользу, присваивать себе
ex. (τῶν προσόδων τὸ πλεῖον μέρος Diod.)



διανταία

δι-ανταία
(sc. πληγή) сквозная рана Aesch.



διανταῖος

δι-ανταῖος
3 и 2
1) поражающий навылет, пронзающий насквозь
ex. (βέλος Aesch.; πληγή Diod.)
2) пронизывающий, пронзительный
ex. (ὀδύνα Eur.)
3) неумолимый, беспощадный
ex. (μοῖρα Aesch.)



διαντικός

3
<διαίνω> увлажняющий, влажный
ex. (ἔκκρισις ἐξ ὑγροῦ Arst.)



διαντλέω

δι-αντλέω
досл. вычерпывать до конца, исчерпывать, перен. претерпевать, переносить, выдерживать
ex. (νοῦσον Pind.; πόνους, μακρὰς οἰκουρίας Eur.)
οὗτος μὲν δέ πάσῃ τῇ πόλει διηντλήθη πόλεμος Plat. — так вот какую войну вынесло все это государство



διαντός

3
вбирающий (в себя) влагу Arst.



διανυκτερεύω

δια-νυκτερεύω
(тж. δ. τέν νύκτα Xen.) проводить ночь
ex. (ἐν τοῖς πότοις Plut.)



διάνυσμα

δι-άνυσμα
-ατος τό совершаемый или совершенный путь, переход
ex. (τὰ διανύσματα καὴ κατὰ γῆν καὴ κατὰ θάλατταν Polyb.)



διανύτω

= διανύω



διανύτω...

διανύω, διανύτω
1) завершать, доводить до конца, проходить
ex. (μακρὰ κέλευθα HH.; δισσοὺς διαύλους Eur.; ὁδὸν πολλήν Xen.; τὸ θᾶττον ἐν ἴσῳ χρόνῳ Arst.; χώραν Polyb.)
πολὺν διὰ πόντον ἀνύσσας Hes. — проделав длинный морской путь;
οὔπω διήνυσεν ἀγορεύων Hom. — он еще не закончил (своего) рассказа;
ἃ οἱ πόδες διανύτουσι Xen. — работа ног, т.е. ходьба;
ἥ σε μυρίοις πόνοις διδοῦσα δεῦρ΄ ἀεὴ διήνυσε Eur. — которая до сих пор не переставала причинять тебе множество хлопот
2) приходить, доходить, добираться
ex. (εἰς τὰς ὑπερβολάς и πρὸς τέν πόλιν Polyb.)



διανύω

см. διανύτω...



διαξαίνω

δια-ξαίνω
досл. расчесывать, перен. прочесывать, подвергать чистке
ex. (τοὺς ἐπὴ ταῖς ἀρχαῖσι Arph.)



διαξηραίνω

δια-ξηραίνω
просушивать, высушивать
ex. (τέν ἱλύν Diod.)



διαξιφίζομαι

δια-ξῐφίζομαι
сражаться с мечом в руке
ex. (τινι περί τινος Arph.)



διαξιφισμός

δια-ξῐφισμός
бой на мечах Plut.



διάξυσμα

διά-ξυσμα
-ατος τό желобок, канелюра
ex. (τὰ διαξύσματα τῶν κιόνων Diod.)



διαξύω

δια-ξύω
выскабливать, бороздить
ex. (τὰ περὴ τὸ πρόσωπον διεξυσμένα Arst.)



διαπαγκρατιάζω

δια-παγκρᾰτιάζω
состязаться во всеборье Plut.



διαπαιδαγωγέω

δια-παιδᾰγωγέω
1) воспитывать
ex. (δ. καὴ διαπαιδαγωγεῖσθαι Plat.; δ. τέν ἕξιν Plut.)
2) руководить, править, направлять
ex. (τέν πολιτείαν Plut.)
3) развлекать, забавлять, занимать
ex. (ἡδονῇ καὴ χάριτί τινα Plut.)
4) увлекать, обхаживать, уговаривать
ex. (οὕτως βάρβαρος διεπαιδαγώγησε τοὺς Ῥωμαίους Plut.)
5) затягивать, продлевать
ex. (τὸν πότον ταῖς περί τινος ἐλπίσιν Plut.)
6) выжидать
ex. (τὸν καιρόν Plut.)



διαπαιδεύομαι

δια-παιδεύομαι
получать воспитание Xen.



διαπαίζω

δια-παίζω
1) доигрывать
ex. παιδιὰ μέχρι δεῦρο διαπεπαισμένη Plat. — игра, которая велась до сих пор
2) разыгрывать, высмеивать
ex. (τὸν ὄγκον τινός διαπεπαιχώς Plut.)



διαπαλαίω

δια-πᾰλαίω
вести борьбу, бороться Arph.
ex. (τινί Plut.)



διαπάλη

δια-πάλη
(πᾰ) противоборство, борьба Plut.



διαπάλλω

δια-πάλλω
1) встряхивать
ex. (πτερόν Aesch.)
2) назначать по жребию
ex. (χθόνα ναίειν Aesch.)



διαπαλύνω

δια-πᾰλύνω
раздроблять, размозжить
ex. (κρᾶτα Eur.)



διαπαννυχίζω

δια-παννῠχίζω
проводить всю ночь
ex. (ἐν ἀνδρῶνι μεγάλῳ Plut.)



διαπαντός

δια-παντός
adv. чаще раздельно сплошь, непрерывно, постоянно Aesch.



διαπαπταίνω

δια-παπταίνω
(робко) озираться Plut.



διαπαρατριβή

δια-παρατρῐβή
страстный спор
ex. (NT. - v. l. παραδιατριβή)



διαπαρθενεύομαι

δια-παρθενεύομαι
лишаться девственности
ex. (ὑπό τινος Her., Plut.)



διάπασμα

διά-πασμα
-ατος τό преимущ. pl. душистая пудра Plut., Luc.



διαπασσαλεύω

δια-πασσᾰλεύω
атт. διαπατταλεύω
1) пригвождать, распинать
ex. (τινὰ ζώοντα πρὸς σανίδα Her.)
2) распяливать на гвоздях (sc. τέν βύρσαν Arph.; τὸ δέρμα Plut.)



διαπάσσω

δια-πάσσω
атт. διαπάττω пересыпать, густо насыпать
ex. (τοῦ ψήγματος ἔς τι Her.)
μέλανι διαπεπασμένος Arst. — в черных крапинках



διαπασῶν

δια-πᾱσῶν
, чаще διὰ πασῶν (sc. χορδῶν συμφονία) всеструнный (восьмиструнный) интервал, т.е. октава Plat., Plut.



διαπατάω

δι-ᾰπᾰτάω
полностью обманывать
ex. (τινα Plat., Plut.; διηπατημένη καὴ ψευδές δόξα Plut.)
τὸ διηπατημένον Arst. — полное заблуждение



διαπατέω

δια-πᾰτέω
протаптывать (sc. τέν χιόνα Polyb.)



διαπατταλέυω

атт. = διαπασσαλεύω



διαπάττω

атт. = διαπάσσω



διάπαυμα

διά-παυμα
-ατος τό перерыв, роздых, остановка
ex. (πόνων Plat.)



διάπαυσις

-εως Arst. = διάπαυμα



διαπαύω

δια-παύω
давать отдых
ex. (τὸν διαπαύσαντα ἵππον ὁρμῆσαι Xen.)
ἐκ τούτου στρατιαὴ ἑκατέρων διεπέπαυντο Xen. — на этом походы обеих сторон закончились;
med. — устраивать себе отдых, делать передышку, отдыхать Plat.


© «lexicons.ru», 2012. Автор и владелец - Игорь Константинович Гаршин (см. резюме).
Дочерний веб-проект Сайта Игоря Гаршина
Присылайте, пожалуйста, письма ( Письмо Игорю Константиновичу Гаршину) с советами, отзывами, замечаниями и предложениями.
[an error occurred while processing this directive]
Страница обновлена 26.09.2022
Яндекс.Метрика